atypowa ocena: 9/10
Trudno o lepszy moment na lekturę tej książki – w ostatnich tygodniach cały muzyczny świat ponownie żył emocjami Konkursu Chopinowskiego w Warszawie, który co pięć lat przyciąga tłumy melomanów i pianistów z najdalszych zakątków globu. To wydarzenie przypomina nam, że Fryderyk Chopin to nie tylko symbol polskości, ale też postać o prawdziwie uniwersalnym znaczeniu – artysta, którego muzyka wciąż porusza serca, a którego życie, pełne pasji, melancholii i geniuszu, domaga się opowiedzenia na nowo.
I właśnie temu wyzwaniu sprostał Alan Walker, brytyjsko-kanadyjski muzykolog i biograf, znany z monumentalnych opracowań życia Franza Liszta, Roberta Schumanna i Johanna Sebastiana Bacha. Jego trzytomowa biografia Liszta uchodzi za jedną z najlepszych w historii muzycznej literatury. Teraz Walker poświęcił swój kunszt i ogromną wiedzę Chopinowi – i efekt jest imponujący. Warto dodać, że ten dojrzały już autor (urodzony w 1930!) ukończył biografię Fryderyka Chopina w wieku 88 lat.
OD MAZOWIECKICH POLONEZÓW PO SALONY PARYŻA
Tom pierwszy tej dwutomowej biografii obejmuje lata 1810–1838, czyli okres od narodzin Chopina w Żelazowej Woli po jego paryski debiut i rozkwit kariery. Alan Walker drobiazgowo rekonstruuje tło rodzinne, atmosferę domu w Warszawie i pierwsze muzyczne fascynacje młodego Fryderyka.
Już tu widać, że mamy do czynienia z dzieckiem o geniuszu niemal nadprzyrodzonym – obdarzonym absolutnym słuchem, wrażliwością i niebywałą intuicją muzyczną. Autor nie tylko opisuje fakty, ale buduje pełnokrwisty portret młodego artysty, pokazując, jak dojrzewał w kontekście historycznym i kulturowym epoki Królestwa Polskiego. Opisuje jak formowały się jego inspiracje i jak kształtowały relacje z rodziną, nauczycielami i przyjaciółmi.
Walker świetnie pokazuje, że Chopin był człowiekiem swoich czasów – zanurzonym w realiach politycznych i kulturowych XIX wieku, ale zarazem kimś ponadczasowym. Narracja prowadzi nas przez ważne momenty jego młodości: studia w Warszawie, pierwsze koncerty, podróże do Wiednia, aż po przeprowadzkę do Paryża, która rozpoczęła zupełnie nowy etap jego życia. W tle towarzyszy nam wciąż zmieniająca się Europa, burzliwe dzieje polskich zrywów niepodległościowych i narastające napięcia społeczne.
BIOGRAFIA NAJWYŻSZEJ PRÓBY
To, co wyróżnia książkę Alana Walkera, to połączenie naukowej rzetelności z narracyjnym talentem. Autor nie ogranicza się do suchych faktów. Wplata w opowieść wiele kontekstów, anegdot i cytatów z listów. Dla dociekliwych czytelników umieszcza wiele przypisów i odwołań do źródeł, dzięki czemu nie tylko możemy zweryfikować podane fakty, ale jeszcze dodatkowo pogłębić naszą wiedzę.
Dzięki temu Chopin przestaje być posągową postacią z podręczników, a staje się człowiekiem z krwi i kości: wrażliwym, czasem ironicznym, często niepewnym siebie. Na każdym kroku widać ogrom pracy autora. Alan Walker korzystał z licznych źródeł, archiwów i korespondencji, a także konfrontował różne biograficzne wersje wydarzeń, prostując liczne nieścisłości, które przez lata narosły wokół legendy Chopina.
To nie tylko biografia muzyczna, ale i znakomita książka historyczna, która ukazuje Europę początku XIX wieku z niezwykłą szczegółowością. Widzimy tu Warszawę jako tętniące centrum intelektualne, Wiedeń jako metropolię kultury, Paryż jako miasto wolności i artystycznego fermentu. Walker prowadzi czytelnika przez te miejsca z erudycją i literackim wyczuciem, tworząc z biografii coś więcej niż opowieść o muzyku – panoramiczny obraz epoki.
Nie ma wątpliwości, że Fryderyk Chopin zasłużył na tak monumentalną i szczegółową biografię. Jego życie, krótkie, lecz intensywne, to historia artysty, który w ciągu zaledwie kilkudziesięciu lat stworzył dzieło ponadczasowe. Alan Walker oddaje mu sprawiedliwość – bez hagiografii, ale z głębokim podziwem i zrozumieniem.
Pierwszy tom kończy się w marcu 1838 roku, gdy Chopin ma 28 lat – u szczytu młodzieńczej dojrzałości, tuż przed rozpoczęciem najtrudniejszego, a zarazem najbardziej fascynującego etapu życia, który poznamy w zapowiadanym tomie drugim – „Paryż–Panteon, 1838–1849”. Już sam tytuł sugeruje, że będzie to opowieść o przejściu od życia do legendy.
WERDYKT
„Chopin. Biografia. Tom 1: Warszawa–Paryż, 1810–1838” to książka, którą warto przeczytać nie tylko dla samego Chopina, ale też dla zrozumienia, jak rodzi się geniusz. To lektura obowiązkowa dla miłośników muzyki, historii i biografii – napisana z pasją, rzetelnością i swoistym wdziękiem. Alan Walker udowadnia, że wielkiego artystę można opisać z naukową precyzją i zarazem literackim pięknem.
Dodatkowo trzeba pochwalić wydawnictwo Znak Horyzont za piękne wydanie, współgrające z doskonałą biografią i geniuszem samego Chopina. To bez wątpienia książka, która godnie oddaje hołd jednemu z największych romantyków.
atypowy 